Ainmneacha Uathúla Linbh as Gaeilge do Bhuachaillí
Tig le hainm uathúil a roghnú do leanbh a bheith dúshlánach do thuismitheoirí. Más rud é go bhfuil ainm á lorg agat nach mbeidh ag gach páiste sa bhunscoil, seo liosta a bhailíomar de 50+ ainmneacha Gaeilge do do mhaicín chomh maith leis an mbrí nó bunús atá leo!
Amhlaoibh
An Ghaeilge ar ‘Humphrey’ agus ‘Olaf’, is éard is brí le hAmhlaoibh ná ‘ba de shliocht na sinsear’ cloistear níos minice é i gCúige na Mumhan.
Aodán
Fearacht an ainm ‘Aodh’, tagann Aodán as an tSean-Ghaeilge, ‘Áedán’, a chiallaíonn tine bheag. Leaganacha eile den litriú atá ann ná Aodhán, Aodhagán, nó Aogán. Tagann an t-ainm Béarla ‘Aidan’ as Aodán.
Ardal
Comhfhocal Sean-Ghaelach is ea Ardal den dá fhocal ‘ard’ agus ‘gal’, a chiallaíonn ‘crógacht’ – is éard is brí leis le chéile mar sin ná ‘d’ardchrógacht’. D’fhéadfá é a litriú ar nós ‘Ardghal’ chomh maith.
Ascall
Ainm Lochlannach Gaelaithe é Ascall a thagann as an tSean-Lochlainnis ‘áss’, a chiallaíonn Dia, agus ‘ketill’, a chiallaíonn ‘cloigeann’. Ba é Ascall Mac Ragnaill an rí Gall-Ghaelach deireanach ar Bhaile Átha Cliath.
Barra
Giorrachán ar an ainm ‘Fionnbharr’, a chiallaíonn barr fionn ar cheann duine éigin. Leagan eile den litriú ná ‘Bairre’, agus tagann an t-ainm Béarla ‘Barry’ agus ‘Finbar’ uathu seo.
Bréanainn
Tagann an t-ainm Bréanainn as an tSean-Bhreatnais ‘Breenhin’, focal a chiallaíonn ‘rí’ nó ‘prionsa’.
Buadhach
Ag teacht ón tSean-Ghaeilge ‘Buaidh’, a chiallaíonn ‘bua’, is minic a úsáidtear Buadhach leis an ainm ‘Victor’ a aistriú go Gaeilge.
Cairbre
Ciallaíonn Cairbre ‘carbadóir’.
Caolán
Ciallaíonn Caolán ‘an té atá beag agus caol’.
Caoilte
Foirm nua-aimseartha den sean-ainm ‘Caílte’ is ea Caoilte. Duine de na Fianna ab ea Caílte i miotaseolaíocht na hÉireann, agus is éard is brí leis ná ‘caol’.
Coinneach
Tagann an t-ainm Coinneach as an tSean-Ghaeilge ‘caín’, a chiallaíonn ‘álainn, dathúil’.
Conán
Ciallaíonn Conán cú beag, ag teacht ón bhfocal ‘cú’.
Connla
Ag teacht ón ainm Sean-Ghaeilge ‘Conláed’, seans gur comhfhocal atá ann agus go gciallaíonn sé ‘síorthine’, le ‘áed’, a chiallaíonn tine sa tSean-Ghaeilge, agus ‘cunnail’, a chiallaíonn ‘síoraí’.
Darach
Tagann an t-ainm Darach as an tuiseal ginideach den fhocal Gaeilge ‘dair’, a chiallaíonn ‘oak’. Is minic a úsáidtear an t-ainm Darach le Gaeilge a chur ar an ainm ‘Derek’.
Deasmhumhain
Ciallaíonn Deasmhumhain ‘as Deisceart na Mumhan’, agus tagann an t-ainm Béarla ‘Desmond’ uaidh seo. Leagan giorraithe den ainm Deasmhumhain ná an t-ainm Deasún.
Donnchadh
Comhfhocal is ea Donnchadh den fhocal ‘donn’, a chiallaíonn ‘brown’, agus ‘cath’, a chiallaíonn ‘battle’. Leaganacha eile den litriú atá ann ná Donncha, Donnacha, nó Donagh. Tagann an t-ainm Béarla ‘Duncan’ uaidh seo.
Dubhán
Tagann an t-ainm Dubhán ón tSean-Ghaeilge ‘Dubán’, a chiallaíonn ‘an té atá beag agus dubh’.
Éimhín
Ag teacht ón tSean-Ghaeilge ‘éim’, ciallaíonn Éimhín ‘gasta’ nó ‘pras’. Tá ceangailt ag ainm seo leis an ainm Breatnais ‘Ifan’, agus is minic a úsáidtear é le Gaeilge a chur ar ‘Evan’.
Fachtna
Ceaptar go dtagann an t-ainm Fachtna ón tSean-Ghaeilge ‘facht’, a chiallaíonn mailís.
Faolán
Ag teacht ón tSean-Ghaeilge ‘fáel’, a chiallaíonn ‘mac tíre’, a thagann an t-ainm Faolán, agus is éard is brí leis mar sin ná ‘mac tíre beag’.
Feidhlim
Tagann Feidhlim as an tSean-Ghaeilge ‘feidil’, a chiallaíonn ‘seasmhach’. Leaganacha eile den litriú atá ann ná Feilim agus Feidhlimidh. Gaolaítear an t-ainm ‘Felix’ go dtí Feidhlim sa Ghaeilge.
Flann
Ciallaíonn Flann cródhearg sa Ghaeilge. Is é Flann O’Brien an t-ainm pinn atá ar an údar cáiliúil Éireannach, Brian O’Nolan, a scríobh An Béal Bocht.
Garbhán
Ciallaíonn Garbhán an té atá garbh agus beag. Garbhán is ainm don ollphéist san aistriúchán Gaeilge den leabhar páistí, ‘The Gruffalo’.
Gearalt
Leagan Gaeilge is ea Gearalt den ainm Gearmáinice ‘Gerald’, a chiallaíonn ‘cumhacht na sleá’. Leagan eile den ainm ná Gearóid.
Iarlaith
Ag teacht ón tSean-Ghaeilge ‘flaith’, a chiallaíonn ‘ceannasach’ nó ‘rialtóir’. D’fhéadfá é a litriú ar nós ‘Iarla’ nó ‘Iarfhlaith’. Is féidir an t-ainm ‘Earl’ a aistriú go dtí Iarla nó Iarlaith sa Ghaeilge agus tagann an t-ainm ‘Jarleth’ uaidh seo chomh maith.
Íomhar
Tagann an t-ainm Íomhar as an tSean-Lochlainnis ‘Ívarr’, agus ceaptar go gciallaíonn sé ‘saighdiúir le bogha iúire’.
Labhrás
An fhoirm Ghaelach den sloinne Rómhánach Laurentius, is éard is brí leis ná ‘de chuid chathair Laurentum’, iarchathair a bhí thart le linn Impireacht na Róimhe. Is féidir na hainmneacha ‘Laurence’, ‘Lawrence’, ‘Larry’, agus ‘Lorenzo’ a ghaolú go Labhrás.
Lachtna
Ón tSean-Ghaeilge ‘Lachtnae’ le dath bainne a chur in iúl, tagann an focal ‘lacht’ ar iasacht ón Laidin, a chiallaíonn ‘bainne’.
Lochlainn
Tagann Lochlainn ón tSean-Ghaeilge ar Lochlannach, ‘Lochlann’. D’fhéadfá é a litriú ar nós ‘Lochlann’ chomh maith, agus tagann an t-ainm Béarla ‘Lockie’ uaidh seo.
Lomán
Ciallaíonn Lomán ‘an té atá lom agus beag’ agus tagann sé ón bhfocal ‘lom’ sa Ghaeilge, a chiallaíonn ‘bare’.
Lonán
Ciallaíonn Lonán ‘lonn dubh beag’, agus tagann sé ón tSean-Ghaeilge ‘lon’, a chiallaíonn ‘blackbird’.
Lorcán
Is éard is brí le Lorcán ná ‘an té atá beag agus fíochmhar’ agus tagann sé ón tSean-Ghaeilge ‘lorcc’, a chiallaíonn ‘fíochmhar’.
Macdara
Ciallaíonn Macdara ‘Mac Darach’ agus cloistear níos minice é i gConnamara.
Mainchín
Ag teacht ón tSean-Ghaeilge ‘manach’, ciallaíonn Mainchín ‘manach beag’. Tagann an t-ainm ‘Mannix’ uaidh seo.
Manus
Tagann Manus ón Laidin ‘Magnus’, a chiallaíonn ‘ollmhór’.
Maolsheachlann
Comhfhocal is ea Maolsheachlann a thagann tSean-Ghaeilge ‘máel’, a chiallaíonn ‘leantóir’ nó ‘deisceabal’ agus is éard is brí leis ina iomlán ná ‘duine de dheisceabail Naomh Seachnall’. Leaganacha eile den litriú atá ann ná Maeleachlainn, Leachlann, agus Maolcholaim. Tagann an t-ainm ‘Malachy’ uaidh seo agus is féidir Maolcholaim a úsáid le Gaeilge a chur ar ‘Malcolm’.
Mathúin
Ag teacht ón ainm Sean-Ghaelach ‘Mathgamain’, comhfhocal atá ann atá déanta as an dá fhocal ‘math’, a chiallaíonn ‘béar’, agus ‘gamuin’, a chiallaíonn ‘gamhain’.
Meallán
Ag teacht ón tSean-Ghaeilge ‘Mellán’, a chiallaíonn ‘an té atá beag agus aoibhinn’.
Murchadh
Comhfhocal is ea Murchadh den dá fhocal ‘muir’ agus ‘cath’.
Naomhán
Tagann Naomhán ón bhfocal ‘naomh’, agus is éard is brí leis ná ‘naomh beag’. Tagann an t-ainm Béarla ‘Nevan’ uaidh seo.
Odhrán
Ag teacht ón bhfocal Sean-Ghaelach ‘odar’ le cur síos a dhéanamh ar dhath liathdhonn nó crón, is éard is brí le hOdhrán ná ‘an té atá beag agus griandaite’. Tagann na hainmneacha Béarla Oran agus Odran uaidh seo, agus cloistear é níos minice i gCúige Uladh.
Piaras
Leagan Gaelach is ea Piaras den ainm Meánaoiseach ‘Piers’, a chiallaíonn ‘cloch’.
Pilip
Leagan Gaelach is ea Pilib den ainm Sean-Ghréagach ‘Philippos’, a chiallaíonn ‘cara na gcapall’.
Raghnall
Tagann an t-ainm Raghnall ón ainm Sean-Lochlannach Ragnvaldr, a chiallaíonn ‘ceannchomhairle’.
Riagán
Ag teacht ón bhfocal ‘rí’, is éard is brí le Riagán ná ‘rí beag’. Leaganacha eile den litriú atá ann ná Ríoghán agus Riacán.
Ruadhán
Tagann Ruadhán ón bhfocal Sean-Ghaelach ‘rúad’, a chiallaíonn ‘rua’, agus is éard is brí leis an ainm ná ‘an té atá beag agus rua’.
Ruarc
Ag teacht ón ainm Sean-Ghaelach ‘Ruarc’, ceaptar go dtagann sé as an an bhfocal Sean-Ghaelach ‘rúad’, a chiallaíonn ‘rua’, nó b’fhéidir go dtagann sé ón ainm Sean-Lochlannach ‘Hrǿríkr’, a chiallaíonn ‘rialóir inmholta’.
Seachnall
Ceaptar gur leagan Gaeilge is ea Seachnall den ainm Rómhánach Secundinus, agus ciallaíonn sé sin ‘an dara duine’. Leagan eile den ainm ná Seachlann.
Séaghdha
Tagann Séaghdha ón bhfocal Sean-Ghaelach ‘ségda’ le cur síos a dhéanamh ar dhuine atá uasal, moltach, agus léannta. Leaganacha eile atá ann den ainm ná Sé, Séada, nó Séadhna.
Seathrún
Tagann Seathrún ón ainm Normann ‘Geoffrey’, agus is éard is brí leis ná ‘síocháin Dé’. Leaganacha eile atá ann den ainm ná Siothrún, Sioffraidh, agus Séathra. Is féidir Seathrún a úsáid le Gaeilge ar ‘Jeff’ nó ‘Jeffrey’ chomh maith.
Senán
Ag teacht ón bhfocal Sean-Ghaelach ‘sen’, a chiallaíonn ‘sean’, is éard is brí le Senán ná ‘an té atá beag agus sean’.
Tiarnán
Tagann Tiarnán ón bhfocal Sean-Ghaelach do thiarna, ‘tigerna’, agus is éard is brí leis ina iomlán ná ‘tiarna beag’. Leaganacha eile den ainm atá ann ná ‘Tighearnán’ agus ‘Tiarnach’.Toirdhealbhach
Tagann Toirdhealbhach ón bhfocal Sean-Ghaelach ‘tairdelb’, a chiallíonn ‘gríosúil’. Leaganacha eile den ainm atá ann ná Tairdelbach, Traolach, agus Tarlach. Tagann an t-ainm Béarla ‘Turlough’ uaidh seo chomh maith, agus Toirdhealbhach Ó Cearbhalláin an t-ainm a bhí ar dhuine de na cruitirí agus na cumadóirí is mó le rá i gceol na hÉireann.
Túathal
Comhfhocal is ea Túathal den dá fhocal Sean-Ghaelach, ‘túath’, a chiallaíonn ‘tuath’, agus ‘fal’, a chiallaíonn ‘riail’ – is éard is brí leis ina iomlán mar sin ná ‘rialóir na ngnáthdhaoine’.
Ultán
Is éard is brí leis an ainm Ultán ná ‘Ultach beag’.
Má chuireann tú spéis i saol an Bhéaloidis, cuirfear tús arís le cúrsaí cultúrtha trí mheán na Gaeilge ag Gaelchultúr i mí Mheán Fómhair. Ó nósanna réamh-Chríostaíochta go traidisiún na scéalaíochta, ó phiseoga go dtí an domhan draíochtúil osnádúrtha, sna cúrsaí seo pléitear cuid de na gnéithe is suimiúla de bhéaloideas na nGael. Is féidir tuilleadh a fhoghlaim nó clárú ar chúrsa cultúrtha linn ar Gaelchultur.com.